سندبلاست چیست؟عمل پرتاب ساینده ها با سرعت بالا بر روی سطح سازه ها جهت تمیزکردن و زدودن آلودگی ها
سندبلاست یک اصطلاح کلی برای توصیف عمل پرتاب ساینده ها با سرعت بالا بر روی سطح سازه ها جهت تمیزکردن و زدودن آلودگی ها از روی سطح و ایجاد زبری روی آن با درجات مختلف است که امروزه در صنعت اهمیت ویژه ای پیدا کرده تا جایی که اجرای صحیح آن میتواند از هزینه های اضافی بعدی جلوگیری نماید.
ميزوصندلي-باغي-ويلامبل
پیدایش سندبلاست
تاریخچه هرچیزی را داستان چگونه پدیدار شدن آن میسازد و تاریخچه سندبلاست را داستانی میسازد که قهرمانش جنرال بنجامین تیلگمن است؛ ماجرا از این قرار است که روزی جنرال بنجامین تیلگمن(مخترع اولین دستگاه سندبلاست) ، در کلبه چوبی خود در قرارگاهی نظامی مشغول استراحت است که در آن محل طوفان شن رخ میدهد . بنجامین پس از تمام شدن طوفان ، میخواهد از پنجره اتاق خود به بیرون نگاهی بیندازد که مسئله ای پیش پا افتاده توجه اورا از طوفان شن به شیشه پنجره اتاقش جلب مینماید؛ شیشه اتاق در اثر برخورد ذرات شن در طی طوفان ، مات شده و این مسئله ایست که بنجامین را به فکر وا می دارد تا جرقه اختراع وسیله ای که با آن بتوان ذرات شن را با سرعت زیاد بر روی سطح قطعات پرتاب کرد در ذهن او شکل بگیرد و اولین دستگاه سندبلاست جهان اختراع شود ؛دقت مثال زدنی جنرال آمریکایی خدمتی بزرگ را به جامعه بشریت عرضه میدارد و او را به مردی بزرگ و پدر سندبلاست جهان تبدیل میکند ؛ او با دقت در این پدیده ساده اما مهم و کشف روش سندبلاست توانست روش قدیمی تمیز کاری و آماده سازی سطوح را که در بسیاری از موارد گران وغیرممکن بود کنار گذارد و سندبلاست را به عنوان فرآیندی باصرفه ، کارآمد و پربازده به جهانیان معرفی کند.
سندبلاست چیست؟
به طور کلی فرآیند پرتاب ماسه و شن با فشار بسیار زیاد هوا را سندبلاست گویند.
ماده اصلی عملیات سندبلاست را ساینده ها تشکیل میدهند؛ ساینده ها مواد نسبتا یکنواخت و کوچکی از جنس شن و ماسه هستند که بسته به نوع سازه در اندازه سختی و شکل های هندسی متفاوتی به کار گرفته میشوند؛ امروزه به دلیل پدیدار شدن بیماری ریوی سیلیکوزیس که از استنشاق طولانی گرد و غبار حاصل از شن و ماسه در بدن به وجود می آید از مواد جایگزین مانند سرباره آهن ، سرباره مس ، پوسته گردو و حتی در مواقعی از پوسته نارگیل استفاده میشود .
تجهیزات عملیات سندبلاست معمولا سه بخش اصلی کمپرسور هوا ، دیگ سندبلاست و نازل سندبلاست را شامل میشود.
سندبلاست عمدتا برای رسیدن به دو هدف زیر صورت میگیرد
1. تمیزی سطوح و زدودن آلودگی های چسبیده به سطح
2. ایجاد زبری در سطوح برای چسبندگی پوشش های اعمال شونده
مقیاس سندبلاست چیست؟
سندبلاست طبق استاندارد های مختلفی اجرا میگردد اما مرسوم ترین آن ها استاندارد سوئدی میباشد
سندبلاست طبق استاندارد سوئدی در چهار گرید (مقیاس سندبلاست) انجام میشود
سندبلاست با گرید SA1
در سطوحی که با گرید SA1 سندبلاست میشوند کاملا اسکیل وجود دارد و سطح به صورت پلنگی دیده میشود.
سندبلاست با گرید SA2
در سطوحی که با گرید SA2 سندبلاست میشوند اسکیل بصورت پراکنده و تجمعی دیده میشود.
سندبلاست با گرید SA2,1/2
در سطوحی که با گرید SA2,1/2 سندبلاست میشوند اسکیل بصورت نقطه ای و پراکنده وجود دارد و سطح تقریبا سفید دیده میشود.
سندبلاست با گرید SA3
در سطوحی که با گرید SA3 سندبلاست میشوند سطح عاری از هرگونه اسکیل و زنگ میباشد و سطح کاملا سفید دیده میشود.
نکته: روش اندازه گیری گرید های سندبلاست کاملا بصورت چشمی میباشد.
تجهیزات سندبلاست
اجرای عملیات سندبلاست تجهیزات و ماشین آلات مخصوصی نیاز دارد و نمیتوان سندبلاست را به صورت دستی یا بدون استفاده از آنها انجام داد. این تجهیزات عبارتند از
کمپرسور هوا ، دیگ سندبلاست ، نازل سندبلاست ، شلنگ هوا و شلنگ سندبلاست
کمپرسور هوا :کمپرسور یا متراکم کننده (Compressor) میتواند برای فشرده کردن گاز یا مایعات به کار رود. از کمپرسورها برای فشرده کردن گازها استفاده میشود. در حقیقت کمپرسورها وسایلی هستند که با صرف انرژی مکانیکی فراوانی، گاز را با سرعت به درون خود مکیده و سپس آنرا فشرده می‌سازند. در اثر این عملیات، دمای گازی که فشرده میشود نیز افزایش می‌یابد.
دیگ سندبلاست : دیگ سندبلاست ، یکی ازپرمصرف ترین و متداولترین ابزار برای اجرای تکنیکهای سندبلاست در سراسر جهان است که در سایز های مختلفی موجود است. هوا و ماسه در درون دیگ سندبلاست مخلوط و سپس به سمت نازل سندبلاست هدایت میشوند.
نازل سندبلاست : نازل معمولا بصورت استوانه ای میباشد که داری دو قسمت مغزه که از مواد سخت در مقابل سایش میباشد وروکش که از جنس فلز یا پلاستیک میباشد تشکیل شده است. نازل سندبلاست مواد ساینده را به سمت سطح سازه پرتاب میکند.
لازم به توضیح است بسته به کاری که باید صورد بگیرد ، تجهیزات و روش سندبلاست متفاوت است و تجهیزات پیشرفته و حرفه ای که برای پروژه های بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند بسیار قدرتمند هستند و تنها افراد متخصص با تجربه بالا میتوانند آنها را بکار ببرند.
فرآیند اجرای عملیات سندبلاست
انجام عملیات سندبلاست نیاز به ابزار ،تجهیزات و متریال مخصوص و کاربر آموزش دیده و مجرب دارد تا علاوه بر استفاده بهینه و صحیح از تجهیزات، ایمنی نیز رعایت گردد ؛ همچنین سندبلاست کار باید از وسایل و تجهیزات ایمنی مناسب از قبیل دستکش ، عینک ، ماسک دهان و بینی و لباس کار مخصوص سندبلاست استفاده نماید تا در برابر خطرات و اتفاقات احتمالی کمترین صدمات را متحمل شود.البته در فضاهای بسته مانند مخازن حتما از لباس و کلاه سندبلاست مجهز به اکسیژن استفاده میشود تا سندبلاست کار بتواند بدون نگرانی از آلودگی محیط و عوارض بعدی کار خود را به بهترین نحو انجام دهد.
برای شروع اجرای سندبلاست نیاز به یک دستگاه کمپرسور هوا به منظور تولید هوای فشرده (برای پاشیدن مواد ساینده بر روی سازه)میباشد .در فرآیند سندبلاست ، هوای فشرده از اهمیت زیادی برخوردار است به طوری که سندبلاست از لحاظ کیفی و کمی ارتباط مستقیمی با فشار هوایی دارد که کمپرسور هوا تولید میکند. فشار هوا مناسب جهت اجرای عملیات سندبلاست 7 بار و یا 105 psi میباشد که به وسیله شلنگ فشارقوی هوا به دیگ سندبلاست منتقل میشود. همانطور که توضیح داده شد دیگ سندبلاست در سایز های مختلفی وجود دارد که سایز متوسط آن که بیشتر هم مورد استفاده قرار میگیرد 300 لیتر گنجایش دارد.پس از انجام امور آماده سازی تجهیزات و کاربران میبایست مواد ساینده را داخل دیگ سندبلاست ریخت ؛ روش کار به این ترتیب است که فشار هوای تولید شده توسط کمپرسور هوا به وسیله اتصالات بخش زیرین دیگ سندبلاست با سرعتی زیاد و به صورت مستقیم به سمت شلنگ سندبلاست هدایت میگردد و سبب ایجاد خلاء در قسمت زیرین دیگ سندبلاست میشود و مواد ساینده را مکش کرده و مخلوط هوا و ماسه را به سمت نازل سندبلاست با فشار و سرعتی بیش از 800 کیلومتر در ساعت به سمت سطوح سازه پرتاب میکند تا منجر به سایش سطوح و زنگ زدایی یا برداشتن رنگ های قدیمی و فرسوده گردد.
اجرای سریع و با کیفیت عملیات سندبلاست علاوه بر رعایت و توجه به نکات بالا نیاز به یک اپراتور یا همان سندبلاست کار کارآزموده نیز دارد تا طریقه استفاده از نازل سندبلاست (زاویه و فاصله نازل با سطح سازه) را بسته به شکل و نوع قطعات بداند و برای بکارگیری آنچه میداند تبحر و تخصص کافی را داشته باشد؛ به طورکلی و از باب مثال چنانچه رنگ و مواد اضافی(ناخالصی ها) روی سطح سخت نباشد ، فاصله نازل تا سطح، بین 40 تا 50 سانتی متر و زاویه پاشش 70 تا 75 درجه مناسب است ؛ هرچه سختی ناخالصی های سطح بیشتر باشد فاصله نازل تا سطح کمتر و زاویه آن با سطح بیشتر میشود تا جایی که فاصله به 20 سانتی متر و زاویه به 90 درجه میرسد.
طبق مطالب مذکور میتوان گفت اصول صنعت سندبلاست بر پایه هوای فشرده و موادساینده بنانهاده شده است که هرکدام با شرایط خاصی که در زیر به آن اشاره شده به کار گرفته میشوند.
هوای فشرده باید کاملا خشک و عاری از رطوبت و هرگونه چربی باشد. همچنین فشار هوا باید 7 بار باشد که چنانچه کمتر از 7 بار باشد سرعت اجرای سندبلاست کاهش یافته و چنانچه این مقدار از 7 بار تجاوز کند باعث آسیب رساندن به سطح فلز و خورد شدن ماسه میشود.
مواد ساینده باید سخت ، زاویه دار(هندسی) عاری از گرد و غبار ، خاک و مواد آهکی باشند.اندازه ذرات ساینده میبایست نسبت به سطح انتخاب شود؛ بهتر است ماسه اندازه و شکل یکنواختی داشته باشند.
توجه: از انتخاب مواد نرم بعنوان ماسه اکیدا خودداری فرمایید؛ زیرا این مواد نتنها نمیتوانند ناخالصی ها را از روی سطح بزدایند بلکه بدلیل سختی کم و نرم بودن به سطح چسبیده و خود نیز به ناخالصی ها اضافه میشوند.
کاربرد های سندبلاست
تمامی تاسیسات صنعتی جهت حفاظت در مقابل خوردگی ها و سایر عوامل تخریبی و فرسایشی به پوشش یا رنگ آمیزی نیاز دارندو برای اعمال پوشش ها و اجرای رنگ آمیزی باید سطح مورد نظر آماده سازی شود . بهترین روش آماده سازی سطح ، سندبلاست میباشد. آماده سازی سطوح یکی از مهمترین عوامل در تعیین طول عمر پوشش هاست ؛ تجربیات موجود نشان میدهند که در بسیاری از مواقع ، هزینه صرف شده برای آماده سازی مناسب سطح ، هزینه های سیکل کاری را کاهش داده است ؛ دلایل مذکور علت کاربرد فراوان سندبلاست در صنعت است ؛ این روش برای آماده سازی کلیه سازه های فلزی(فولاد،آهن،مس،برنج،آلومینیوم و…) ، بتن ، شیشه ، چوب و… مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد سندبلاست را میتوان برای پاکسازی و زنگ زدایی سازه های فلزی ، سطوح داخلی و خارجی لوله ها و مخازن در پالایشگاه ها ، صنایع شیمیایی ، پتروشیمی ها ، صنایع مادر ، کارخانجات کاشی و سرامیک ، کارخانجات صنایع تبدیلی ، کارخانجات تولید سیمان و مجتمع فولاد و ذوب آهن و بسیاری از صنایع دیگر مشاهده کرد.
-مواردی که باید در انتخاب نوع و درجه آماده سازی سطح (سندبلاست) مدنظر قرار گیرند بشرح ذیل میباشند:
نوع سطح (آلیاژ ها ، فولاد ، پلیمر و…)
شرایط محیطی که سطح در معرض آن قرار دارد (درجه حرارت ، رطوبت ، محیط های دریایی)
شرایط سطحی که باید رنگ آمیزی شود (مسطح ، قوسی ، دارای شکل های هندسی)
عمر مفیدی که از یک سازه مدنظر است؛ زیرا برخی از روشهای آماده سازی (سندبلاست) بسیار گران هستند
سامانه یا سیکل پوششی که قرار است اعمال شود
محدودیت های زمانی ، اقتصادی و محیط زیستی
مزایا روش سندبلاست
سندبلاست برای طیف وسیعی از سطوح فلز، چوب، شیشه، بتن، آجر و سنگ قابل استفاده است به همین سبب روش سندبلاست به یک روش پرکاربرد و فراگیر تبدیل شده است.
در حال حاضر سندبلاست نتنها زنگ زدایی و پرداخت کاری ورق را آسان نموده بلکه اجرای آن قبل از مراحل برش باعث بهبود عملکرد در برش نیز میشود.
سندبلاست سریع ترین و با کیفیت ترین روش تمیز کاری است که مواد زائد و سخت سطوح را ازبین برده و آنها را برای رنگ آمیزی مجدد آماده میکند همچنین با ایجاد پروفیل (زبری) بر روی سطوح باعث چسبندگی رنگ و بالا بردن طول عمر پوشش های اعمال شونده میشود.
جالب است بدانید فرآیند سندبلاست برای اولین بار در ایالات متحده آمریکا در سال 1870 میلادی به عنوان یک روش تمیز کاری ثبت گردید و امروزه کاربرد آن را میتوان از تزئینات شیشه ها تا تمیز کاری بدنه کشتی ها ، مخازن و سازه های بزرگ مشاهده کرد . ناگفته نماند که سندبلاست شیشه در جهان امروز یک تکنیک زیبا و محبوب محسوب میشود و گاه تاجایی پیش میرود که شیشه را به یک اثر هنری چشم نواز تبدیل میکند.
مطلب بسیار خوبی بود.ممنون
سلام.وبسایت جامعی دارید.ممنون